A. Jeugdgezondheidszorg:
Volgens de Jeugdwet is er meer verbinding mogelijk tussen de (preventief werkende) jeugdgezondheidszorg (JGZ) 0-18 jaar en de jeugdzorg. De Jeugdwet heeft als uitgangspunt meer in te zetten op preventie en eigen kracht van de jeugdige en zijn of haar omgeving. Hierbij is flexibiliteit in de uitvoering van het aanbod mogelijk: jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen bieden in beginsel zorg aan alle kinderen in Nederland. Zij zijn echter vrij om - samen met de ouder(s) - te besluiten dat ze bepaalde elementen niet of op een andere manier uitvoeren. Hierdoor is het mogelijk om voor elk kind samen met de ouders een uniek, bij dit kind passend, pad uit te stippelen. In 2022 is een productenboek JGZ beschikbaar om meer afgewogen keuzes te maken.
In 2022 zetten we naast de inzet op Covid-19 in op verschillende onderdelen binnen de jeugdgezondheidszorg en maken keuzes vanuit het productenboek JGZ. Zo hebben we aandacht voor de eerste 1000 dagen (Kansrijke Start) en gaan we gezondheidsachterstanden verkleinen. Dit doen we door een gezonde leefstijl (denk aan rookvrije generatie) en gezonde voeding te stimuleren. Ook zetten we ons in voor vroegsignalering motorische ontwikkeling.
Tenslotte maken we met de jeugdgezondheidszorg afspraken over de invoering van het prenataal huisbezoek in onze gemeente. Dit alles gebeurt ook in overleg en afstemming met de werkgroep Kansrijke Start.
Aansluiting gezondheidszorg , jeugdhulp en onderwijszorg :
Vanuit de EMOVO (onderzoek bij jongeren in het Voortgezet Onderwijs) blijken Beuningse jongeren de laatste jaren meer risico’s te lopen. Dit sluit aan op het ingezette Nationaal Programma Onderwijs om achterstanden veroorzaakt door COVID-9 aan te pakken voor de komende jaren. Daarom willen we in aansluiting op het onderwijs de weerbaarheid en veerkracht van jongeren helpen vergroten. Dit doen we door het aanbod en de kwaliteit van interventies te vergroten en jongeren te betrekken (ervaringsdeskundigen).
We gaan de ervaren druk onder scholieren helpen verlagen met sociaal-emotionele themaprogramma’s en interventies. Denk aan projecten als Passende Kinderopvang en Gezonde School. Maar ook een "Lokale Educatieve Agenda" met elementen waarbij de fysieke en sociale leefomgeving een van de pijlers is om de prestatiedruk te verminderen. We gaan door met het tegengaan van overgewicht, helpen stoppen met roken en stimuleren van beweging. Denk aan fietsen naar school en deelname aan een sportvereniging, maar ook aandacht vanuit het consultatiebureau voor de motorische ontwikkeling van jonge kinderen.
We willen in 2022 extra preventie toepassen op hoogrisicogroepen. Het gaat hierbij om kinderen met intensieve vormen van begeleiding of hulp, waarbij meervoudige systemen, meerdere trajecten en meerdere professionals gemoeid zijn. Het is van belang dat er een goede basis ligt vanuit onderwijs en jeugdgezondheidszorg, bijvoorbeeld via signalering als M@zl (aandacht voor zieke leerlingen) en signalering via Jeugdartsen, leerplicht en Zorg binnen het Onderwijs. Vaak gaat het om kinderen met complexe problemen zoals psychische of verslavingsproblemen, (licht) verstandelijke beperkingen en inzet van informele zorg via meeleefgezinnen en steunouders.
Met het bovenstaande zetten we in 2022 de opdracht voor het ambulant jongerenwerk voort. Stichting Perspectief voert het ambulant jongerenwerk uit. Er wordt ingezet op het uitbouwen van het persoonlijk contact met de jongeren, samen met hen activiteiten ontwikkelen en talenten ontplooien (vergroten jongerenparticipatie). Daarnaast willen we inzetten op het vergroten van de bekendheid van het jongerenwerk bij samenwerkingspartners zowel lokaal als regionaal.
Nationaal Programma Onderwijs (NPO)primair onderwijs :
Gemeente Beuningen ontvangt in het kader van NPO een bedrag van € 243.000,-- voor het primair onderwijs in de schooljaren 2021/2022 en 2022/2023. In 2021 is er door alle scholen een plan gemaakt om achterstanden aan te pakken, die veroorzaakt zijn door COVID-19. In samenwerking met de kindcentra, GGD en Sociaal Team werken we aan een lokaal plan om activiteiten aan te bieden om de vaardigheden van kinderen op cognitief, executief, sociaal en emotioneel vlak aanvullend te stimuleren. In grote lijnen willen we aan de slag met activiteiten op de volgende thema’s:
1. Ouderbetrokkenheid/ ondersteuning ouders in relatie tot jeugdhulp- en opvoeding
2. Stimuleren van sport, spel en beweging
3. Inzet gericht op het jonge kind, met name taalbevordering
NPO middelen Voortgezet Onderwijs
De gemeente Beuningen ontvangt geen middelen vanuit NPO voor voortgezet onderwijs, omdat er geen voortgezet onderwijs is in onze gemeente. Het is op dit moment nog niet duidelijk hoe de gemeenten in de regio de NPO-middelen gaan inzetten. De regionale uitgangspunten voor besteding van de NPO-middelen worden verder besproken en geagendeerd in het regionaal PFO Onderwijs en Jeugd. We geven hier vanuit gemeente Beuningen onze input mee, aangezien het grootste deel van onze leerlingen van 12 tot 18 jaar immers in de regio Rijk van Nijmegen naar school gaat. We denken aan de volgende uitgangspunten voor inzet gemeentelijke NPO middelen:
- lokaal wat lokaal nodig is voor de groep 0-12 jaar;
- regionaal wat voor de groep van 12 tot 18 jaar nodig is.
Inhoudelijk:
- Aansluiten op de voorgestelde interventies in de schoolprogramma’s;
- Bevorderen van regionale samenwerking tussen schoolbesturen, samenwerkingsverbanden,
(jeugdgezondheids-)zorg, sociaal werk en andere regionale jeugdpartijen.
- Interventies zijn gericht op het bevorderen van kansengelijkheid.
- Investeren in activiteiten die een duurzaam effect gaan hebben;
Met nadrukkelijke aandacht voor:
o Thuiszitters, aanpak schoolverzuim,
o pilots ‘aansluiting onderwijs en zorg’
o Inzet SMW, op basis van een door scholen onderbouwde aanvraag voor extra inzet, op
basis daarvan kunnen gemeenten financiering regelen, verantwoordelijkheid voor de
inzet van extra SMW-ers is aan scholen.
o Inzet jongerenwerk op alle VO en MBO scholen (vanuit Nijmeegse welzijnsmiddelen).
B. Peuter- en kinderopvang en Kindcentra :
We verstevigen de positie van jonge kinderen door de Voor- en Vroegschoolse mogelijkheden uitgebreid te benutten en om passende kinderopvang uit te breiden naar kinderen tot en met 6 jaar. We koppelen dit aan onze ambities voor onderwijsachterstandbeleid (zie onderdeel Welzijn en educatie voor verdere toelichting). Passende kinderopvang is het streven om voor elk kind in de voorschoolse leeftijd een passende vorm van opvang te organiseren, bij voorkeur in de eigen omgeving. Binnen de kindcentra gaan we inventariseren waar behoeftes en wensen liggen voor doorontwikkeling van de kindcentra. Dit in aansluiting op het NPO om zo veel mogelijk met elkaar af te stemmen.
C. Individuele voorzieningen Natura Jeugd:
Voordat kinderen in jeugdzorg met verblijf terechtkomen, gaan we uit van preventie en vroegsignalering. Hiervoor investeren we in de jeugdgezondheidszorg, peuter- en kinderopvang, jongerenwerk en het onderwijs. Een brede basis van toegankelijke voorzieningen dicht bij de inwoners vormt de basis van ons systeem. Daarom blijft het Sociaal Team werken aan versterking via de netwerksamenwerking en via kortdurende hulp en preventieve inzet. We leggen intensiever contact met onderwijsinstellingen en kindcentra, de jeugdgezondheidszorg, huisartsen en psychologen en werken met vaste contactpersonen.
Als gemeente blijven we in de lead. Dit betekent meer werk omdat we er eerder bij zijn. Partijen verwachten van ons een rol als aanjager. Het is onze taak om te zorgen voor voldoende zorgaanbod, op het juiste moment, tegen aanvaardbare kosten.
Door er eerder bij te zijn en de invloed van COVID-19 zien we ook in 2022 een stijging van onder meer reguliere en specialistische begeleiding of meer trajecten bij de geestelijke gezondheidszorg. Met deze trajecten, die relatief kort zijn, kunnen jongeren hun leven vaak weer zelf oppakken. Hiermee proberen we de zorg met verblijf te voorkomen.
We zorgen voor een passende aansluiting tussen jeugdhulp en zorg binnen het onderwijs. In het primair onderwijs zijn we nu vooral lokaal georganiseerd, waarbij we een goede samenwerking hebben met de scholen en kinderopvang (kindcentra). Met de stichting Montijn en de stichting Groeisaam en haar scholen voor primair onderwijs in de gemeente Beuningen, Druten en West Maas en Waal kijken we naar wat we gezamenlijk kunnen en waar we van elkaar kunnen leren. We zoeken naar de afstemming met de activiteiten die in het ondersteuningsplan staan van het samenwerkingsverband voor het primair onderwijs in de regio. In 2022 gaan we verder met het beter aansluiten van de jeugdhulp op het primair onderwijs in onze regio.
VO pilots
We werken met pilots in het Voortgezet Onderwijs (vo) waarbij Jeugdhulp aansluit op het passend onderwijs. Deze worden verder uitgewerkt in 2022.
Pilot 1 Gezamenlijke financiering
Een goed voorbeeld van de aansluiting jeugdhulp op onderwijszorg is de St. Maartenschool (speciaal onderwijs). Hierbij hebben we de systematiek van de gewijzigde financieringsvorm (capaciteitsfinanciering) voortgezet. In 2022 blijven we deze samenwerking monitoren in een regionale werkgroep met gemeenten, onderwijs (Punt Speciaal, St. Maartenschool en Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Stromenland) en zorgaanbieders op de school. Hierbij kijken we of we deze vorm van capaciteitsfinanciering in 2022 kunnen uitbreiden naar andere scholen. Vooral kinderen en ouders met meerdere vormen van jeugdhulp zijn hierbij gebaat, omdat ze dan niet langs allerlei verschillende loketten hoeven voor hun ondersteuning.
Pilot 2 Vaste gezichten en solide samenwerking en Pilot 3 Versterken Schoolmaatschappelijk
Werk SMW
Tussen de aangesloten VO scholen en gemeenten is afgesproken met de scholen dat we de versterking van de praktische werkrelaties tussen gemeente en school kunnen verbeteren. Concreet betekent dit dat we starten met praktische uitvoering op de verschillende scholen met maatwerk als uitgangspunt, waarbij de ‘belangrijkste’ 2 of 3 gemeenten bij de school aangehaakt worden. Scholen geven zelf aan wie dat zijn. Tevens leggen we het accent op lerend werken’, borgen en monitoren. Voor het schoolmaatschappelijk werk worden afspraken gemaakt met jeugdconsulenten en wordt de aansluiting gezocht met de sociale teams in de regio, waaronder ook ons Sociaal Team.
Pilot 4. Projecten in het kader van preventie
Met de scholen voor VO , het samenwerkingsverband en regiogemeenten wordt gekeken naar de preventieve activiteiten die plaatsvinden , hoe we deze meer bekend kunnen maken en hoe we daarbij elkaar beter kunnen vinden om onze jeugd beter te ondersteunen, o.a. via en effectief ‘kennis en uitwisselingsnetwerk’ , rekening houdend met plannen die vanuit de NPO-gelden ontwikkeld worden.
Pilot Kind en Gezin (Jeugd GGZ)
Uit de eindevaluatie halen we aanbevelingen voor het vervolg van de pilot. We zetten de samenwerking met psychologenpraktijken Aalsterveld en Thujapark voort. Door de samenwerking tussen de praktijken en het Sociaal Team kunnen we jeugdigen tijdig naar de juiste en passende zorg leiden. Hierdoor kunnen we continuïteit van zorg waarborgen en escalaties voorkomen. Ook benutten we het voorliggende veld beter. We gaan uit van het concept positieve gezondheid: jongeren in staat stellen om met fysieke, emotionele en sociale uitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren.
Praktijkondersteuner Jeugd
Vanuit de huisartsen in onze gemeente is er een nadrukkelijke wens om te gaan werken met een praktijkondersteuner Jeugd. De route naar de huisarts is een route die ouders en jeugdigen zelf veel kiezen; in de leefomgeving en dicht bij huis. Met de inzet van de POH-Jeugd versterken wij de samenwerking tussen huisartsen, lokale teams en jeugdhulpaanbieders en verbeteren wij de toegang tot jeugdhulp. Samen met de huisartsen werken we een geschikt profiel uit en werven we vervolgens een kandidaat die vanaf 2022 de komende twee jaar een pilot gaat uitvoeren. De pilot zal nadrukkelijk gevolgd worden om te volgen wat de effecten voor onze gemeente zijn.
Gedragsdeskundige
De gedragsdeskundige ondersteunt de professionals van het Sociaal Team en is medeverantwoordelijk voor de deskundigheidsbevordering van professionals en draagt bij aan de inhoudelijke kwaliteit van de dienstverlening. Ze voorziet het Sociaal Team van gevraagd en ongevraagd advies en helpt beslissingen in casussen te nemen waarin impasses en veiligheid een rol spelen. De gedragsdeskundige neemt casussen niet over, maar begeleidt en adviseert de betreffende medewerker.
D. Veiligheid, jeugdreclassering, opvang Jeugd:
Ook in 2022 zijn we wettelijk verplicht om jeugdhulp te leveren en rechterlijke uitspraken zijn bindend. We zijn hiervoor aangesloten op het regionale plan ‘Zoveel mogelijk thuis’. Dit betekent dat kinderen kansen krijgen om zoveel als mogelijk, maar veilig, thuis op te groeien met ambulante ondersteuning. Als verblijf buitenshuis noodzakelijk is, gaan we voor een ‘zo thuis mogelijke’ oplossing, zoals kleinschalige woonvormen of een gezinshuis. Het blijft maatwerk met een open eindfinanciering. Als we een gezin met veel hulpbehoevende kinderen in onze gemeente krijgen, kunnen de kosten onverwacht enorm toenemen.
Door het Rijk is structureel extra geld beschikbaar gekomen voor expertisecentra voor gespecialiseerde jeugdhulp. In 2020 is er 11,5 miljoen euro beschikbaar om de expertisecentra te realiseren en vanaf 2021 is er structureel 26 miljoen euro beschikbaar. Vanaf 2017 is ingezet op de vorming van expertteams in de regio om passende zorg en ondersteuning mogelijk te maken. Ook in de regio Nijmegen wordt gewerkt aan een expertisecentrum voor gespecialiseerde jeugdhulp.
In de regio Rijk van Nijmegen hebben we het ‘Overleg Passende Hulp’ (OPH) ingericht (voorheen casusoverleg Jeugdhulp met Verblijf). Er blijft echter (een relatief kleine) groep jongeren waarvoor het niet lukt die passende hulp te organiseren. Vaak is een combinatie van uiteenlopende (specialistische) expertises nodig die niet regionaal beschikbaar is of nog niet gerealiseerd is. In het Overleg Passende Hulp zit een In Verbindingteam die werkt met Jouw Informele Mentor (JIM) en het informele steunsysteem rondom kwetsbare gezinnen. In 2022 gaan we verder via JIM gezinnen en jeugdigen waarbij een uithuisplaatsing dreigt, te versterken. Dit doen we met een ambulante systemische aanpak: hulp en ondersteuning in de thuissituatie, gericht op het hele gezin. We koppelen daaraan een door de jongere zélf gekozen informele mentor. Jongeren krijgen zo meer zeggenschap over hun eigen traject.
Het Wetsvoorstel Aanpak meervoudige problematiek Sociaal Domein (Wams) moet regelen dat gemeenten in specifieke situaties de ruimte krijgen om te verkennen of mensen (jongeren en volwassenen) kampen met gestapelde problemen, en welke partijen nodig zijn om de problemen op te lossen. Het doel is om tot snellere en meer gecoördineerde ‘integrale’ hulp te komen voor kwetsbare mensen. Deze wet gaat in 2022 in werking.
We zien binnen het programma Jeugd dat de uitgaven meerjarig een stijgende lijn hebben vertoond. Voor zover we nu kunnen zien, is dat geen incidenteel effect en lijkt er sprake te zijn van een structurele ontwikkeling. Landelijk heerst een vergelijkbaar beeld. Uit de GGD Jeugd monitor 2019 (EMOVO) blijkt dat jongeren in gemeente Beuningen veel stress en prestatiedruk ervaren. We zien dan ook dat de afgelopen jaren het aantal cliënten en aantal toewijzingen toe is genomen. Daarom hebben we enkele budgetten meerjarig aangepast. Dit is met name van toepassing voor reguliere- en specialistische begeleiding jeugd.
Gelderse Verbeteragenda :
Ook in 2022 zijn we wettelijk verplicht om jeugdhulp te leveren en rechterlijke uitspraken zijn bindend. In de Gelderse Verbeteragenda zijn alle basisafspraken op het gebied van het nieuwe jeugdbeschermingscontract, als tevens de samenwerkingsafspraken in de praktijk vastgelegd. We voeren deze basisafspraken ook in 2022 verder uit. Concreet houdt dit het volgende in:
1. Samenwerken en kennisdelen vanuit één visie
In Gelderland wordt met Veilig Thuis, Jeugdbescherming en de Raad voor de Kinderbescherming gewerkt vanuit een gedeelde visie. Centraal daarbij staan vier kernwaarden:
- Wij werken vanuit vertrouwen en partnerschap
- Wat wij doen met - en voor een gezin is duidelijk, navolgbaar en transparant
- Wij zien in een gezin alle kinderen en opvoeders met hun geschiedenis
- Wij leren door samen te reflecteren
De Gelderse Verbeteragenda-afspraken betekenen ook dat de opdracht voor de sociale
wijkteams / lokale teams gaat veranderen. Bij kwetsbare kinderen en gezinnen werken
jeugdbescherming, Veilig Thuis en sociale wijkteams / lokale teams nog nadrukkelijker dan
voorheen samen, om te voorkomen dat de inzet van een beschermingsmaatregel
noodzakelijk is en bij het inzetten van tijdig, passende jeugdhulp.In de regio Gelderland Zuid geven we in 2022 de afspraken over de inrichting van zogenaamde toekomsttuinen jeugdbescherming verder vorm. Deze sluiten ook aan bij het landelijk Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming dat in maart 2021 is gepubliceerd.
2. Contracten en basisafspraken
De basisafspraken, tarieven en contracten van de jeugdbescherming worden vanaf 2022 op Gelders niveau geüniformeerd zodat:
- de jeugdbeschermingsorganisaties investeren in hun personeel en de caseload van jeugdbeschermers kunnen verlagen;
- we sneller kunnen ingrijpen op signalen van onveiligheid en daarmee het aantal jeugdbeschermingsmaatregelen omlaag kunnen brengen;
- we de inzet van (hoog)specialistische jeugdzorg efficiënter organiseren en daarmee de administratieve lasten kunnen verlagen;
- daarmee de aandacht en zorg voor kwetsbare gezinnen kunnen verbeteren.
Huiselijk Geweld en Kindermishandeling :
We zetten de uitvoering van de regionale aanpak HGKM voort in 2022. Aanvullend op de regionale aanpak wordt er een lokale aanpak voor Beuningen opgesteld. De cliëntenraad en lokale ketenpartners in onze gemeente rondom HGKM worden hier actief bij betrokken. Op die manier wordt het lokale plan van aanpak rondom huiselijk geweld en kindermishandeling toegespitst op de wensen en behoeftes van onze inwoners en signalen van ketenpartners.
Toekomst Sociaal Domein 2022
Zowel wat betreft reikwijdte van het Sociaal Domein als de financiële impact is er veel onduidelijkheid over maatregelen in 2022.
Het is onbekend of en hoe het Rijk , afhankelijk van het nieuwe Kabinet, de jeugdhulpplicht verder gaat afbakenen, wat mede gelet op de uitkomsten van de arbitragecommissie maatschappelijk en inhoudelijk gezien gewenst dan wel noodzakelijk is. Er komt een tegemoetkoming op de jeugdzorg. Onbekend is hoe dit advies concreet vertaald zal worden naar eventuele aanpassingen van de Jeugdwet en bijstellingen van het financiële kader.